NA DE WERELD van licht en warmte waar ze het afgelopen uur in hadden vertoefd moesten ze wennen aan de binnenruimte. Het was schemerdonker en koel en een beetje vochtig. Het licht kwam binnen door de deuropening waar ze net doorheen gekomen waren en van twee hoge ramen zonder glas aan dezelfde kant als de deur. Daardoor leek het daglicht binnen te komen alsof het schijnwerpers waren, die een deel van de ruimte fel verlichtten maar het grootste deel schemerdonker lieten. Het vertrek was zeer groot en hoog. De bodem bestond uit aangestampte aarde. Langs de muren lagen enkele losse stenen die waarschijnlijk in de loop der tijd naar beneden gekomen waren.
Er waren in het vertrek meer dan dertig mensen aanwezig.
Naast elkaar stonden schragentafels opgesteld in een rij met stoelen aan weerskanten. Mensen zaten er in gesprek met elkaar. Er stonden ook mensen op iets of iemand te wachten. Er werd heen en weer gelopen en druk getelefoneerd. Er liepen kabels over de vloer die met tape waren vastgezet. Op de tafels stonden beeldschermen en toetsenborden die allemaal in gebruik waren. Langs de wanden stonden verlichte vitrinekasten met gekoelde dranken. Toen hun ogen wat aan het schemerdonker gewend waren zagen ze dat aan de achterkant deuren die naar andere vertrekken leidden. Hierdoor kwamen en gingen telkens mensen. Aan hun manier van doen en lopen leidden ze af dat dit leden van de crew waren.
Er waren nergens afbeeldingen of opschriften te zien. Op sommige tafels brandden schemerlampen. In een van de hoeken zagen ze couches opgesteld rond lage tafels, en ook daar zaten mensen met elkaar in gesprek of waren aan het eten en drinken.
Het geheel oogde surrealistisch. Dat kwam omdat alles schijnbaar vanuit het niets was opgebouwd en toch oogde alsof het er altijd was geweest. En doordat er kennelijk door verschillende mensen vlijtig aan van alles werd gewerkt zonder dat je visueel de geringste aanwijzing kreeg, waaraan deze mensen eigenlijk werkten. Het kon net zo goed een aandelenhandel zijn of de verkeersleiding van iets, of een universitair onderzoekscentrum of bookmakers waar je op paardenraces kon wedden, of een autoverhuurbedrijf of een basis op Antarctica.
Ze stonden een moment wat aarzelend op een paar passen van de deuropening toen een tengere man met een levendig gezicht en nieuwsgierige ogen op ze afstapte. Hij droeg een donkere broek en een elegant overhemd met opgestroopte mouwen.
‘Welkom hier’, zei hij, ‘Ik ben Steve. Wat kan ik voor jullie doen?’
‘Eh, moeten we hier zijn om een evenement aan te melden?’ vroeg Vengas.
’En kunnen we ook hulp krijgen hier?’ vroeg Lytara, ‘Trouwens best wel een fascinerende plek hier. Ik heb een idee. Tenminste, sort of... ’
De man glimlachte naar ze.
‘Nou,steek maar van wal. Hoe heet je?’
‘Lytara.’
‘Wat een mooie naam! En jij?’
’Ik heet Vengas. Ik heb misschien straks ook wat maar het gaat nu over Lytara.’
‘Ook al zo’n mooie naam! Als jij straks met wat komt, Vengas, dan weet je ons nu te vinden. Weten jullie wat? Er is net een tafel vrijgekomen. We gaan daar even zitten. En neem van de gekoelde dranken als je dorst hebt.’
Ze namen plaats bij een van de tafels. Lytara ontvouwde haar plan. Steve keek haar geïnteresseerd aan.
‘Ja, de plek is nog vrij.’ zei hij toen, ‘Dat wil zeggen: er was daar iets gepland met een vraagteken en nog veel onzekerheid. Maar die mensen zeiden dat het ook op een andere locatie kon. En dat is ook zo. Voor wat jij van plan bent is die plek echter perfect. Dat heb je mooi ontdekt! Ergens anders verliest je plan meteen ambiance. Dus die plek ga ik nu meteen voor je vastzetten En zijn jullie hier de hele week?’
Ze zeiden ja. Steve dook achter het beeldscherm en maakte de reservering.
‘Zo, dat is alvast geregeld. The stage is yours. En nu de vraag: hoe wil je het gaan doen? En wat precies? Of nog niet zo precies.’
Lytara vertelde. Ze had tijdens haar studie aan MassArt aan een class deelgenomen over Acoustic Performance Art. Ze was met voorbeelden in aanraking gekomen en had enorme zin gekregen om zelf een project op te zetten. Ze had plannen op papier gezet en toestemming gevraagd. Helaas bleek het project te groot voor de bescheiden financiële mogelijkheden van haar universiteit. En in Boston was een geschikte locatie ook niet zo gemakkelijk te vinden. Ze had er een paper over geschreven. Die was als zeer goed beoordeeld. Maar daarbij was het verder gebleven. Ze had helemaal niet meer over het project nagedacht totdat ze vanochtend of nu ja… vanmiddag eigenlijk, hiermee wakker werd.
‘O, je deed dus MassArt in Boston,’ zei Steve, ‘Wow, wat leuk! Ik heb een collega die daar voor haar BA gestudeerd heeft. Ze vond het een geweldige opleidingsplek. We gaan dadelijk verder in de details van je project. Even nog een vraag, meer op het gebied van elkaar leren kennen. Jullie zien eruit alsof jullie graag dingen samen doen. En ook- gokje van mij- alsof jullie een stel zijn. Als ik het mis heb mag je dit flesje water over mijn hoofd gieten. Maar heb ik dat goed?’
‘Ja’ lachte Vengas en zei trots: ‘Lytara is mijn vriendin!’
‘En Vengas is mijn vriend!’ antwoordde zij, ‘En ik ben ook heel trots op hem!’
’En gaat hij je helpen bij het project? Wat gaat hij doen denk je?’
Ze keken elkaar even aan en Vengas knikte naar haar. Lytara antwoordde:
’Vengas heeft zijn luit bij zich en pijl en boog. Maar dat heeft meer met hemzelf te maken denk ik. Hij zei in elk geval dat hij me wilde helpen en dat dit festival volgens hem….. Eh. Veng, dat moet jij maar zeggen denk ik?’
’Lytara heeft het goed verteld,’vulde hij aan, ‘En eh.. ik weet niet zo goed hoe ik het moet uitdrukken en het klinkt waarschijnlijk een beetje naïef. Ik krijg een ontzettend zinvol gevoel bij dit festival, en dat maakt me enthousiast. Tja, dat is het eigenlijk wel zo beetje. En ik denk dat ik straks een eigen idee krijg. Zo is dat meestal bij ons.’
Als antwoord keek Steve hem enthousiast aan en drukte hem de hand.
’Weet je, Vengas?’zei hij, ‘Je hebt net een geweldige omschrijving gegeven van wat ons hier bezielt. Een zinvol gevoel. Dat heb ik zelf ook! En, dear friends, realiseer je je wel dat alles wat wij hier doen tegelijk volstrekt nutteloos is?’
Hij keek hen een beetje uitdagend aan en Lytara begon ineens helemaal te stralen.
‘Nutteloos?’ zei ze, ‘ Wat ontzettend fijn dat je dat zegt! Want dat is nou nèt wat ik wil doen. Ik dacht altijd dat zoiets heel raar was! Ik kom namelijk uit een erg nuttige familie en ik merk steeds dat ik andere dingen belangrijk vind. Concreet hier op zo’n festival. Inderdaad. Volstrekt nutteloos. Maar zo verschrikkelijk zinvol. Ik zou je er uren over kunnen vertellen waarom ik dit zo belangrijk vind. Het heeft met essentie te maken geloof ik.’
‘Zeker weten!’ zei Steve, ‘ Denk vooral niet dat ik je maar een beetje naar de mond praat. We zouden het hier inderdaad uren over kunnen hebben. But we’ve got a festival to run dat op het punt van beginnen staat en daarom nu heel kort. I am yours. Dit geldt voor jullie allebei. En nu keihard aan de slag met ons volstrekt nutteloze werk!’
Ze lachten alledrie. Lytara’s ogen glansden van opwinding terwijl ze haar idee beschreef.
Een kring in de openlucht met een diameter van ongeveer vijftig tot tachtig meter. In de kring twaalf of vierentwintig posities met verschillende klank elementen. Ze had alleen niets bij zich. Dus zou het wel erg improviseren worden.
‘Ho!’ zei Steve, ‘Ik protesteer meteen. Improviseren is een kunstvorm. Niet een excuus voor een niet afgewerkt boodschappenlijstje. Wij zorgen er natuurlijk voor dat je alles krijgt wat je in je hoofd hebt. We proberen hier op zo festival altijd zoveel mogelijk McIntyre autobanden op de wegen er doorheen te jagen als we maar kunnen. Nee, gekkigheid natuurlijk Maar we hebben echt heel veel mogelijkheden. En we doen niets liever dan die inzetten. Dus als iets echt niet kan, dan zeggen wij dat wel. Maar jij niet. Accoord, Lytara?’
‘Accoord, Steve! Oh, wow!’
Ze straalde nog meer.
‘Goed dan..’ ging ze door, ‘ ik denk dus aan..’
Ze dacht aan: een alpenhoorn of een didgeridoo, een windorgel gebouwd uit plastic buizen, houten ratels, een klaterend fontein, knisterend vuur regelen, grote wapperende doeken, een stemvervormer, een radio met jabbertalk, stalen platen die wabbelen als je ze schudt, buisklokken en cymbalen, iets wat knarst, en verder nog zo een en ander waar ze nog even over na moest denken.
Sommige elementen zouden van zichzelf geluid maken, andere zouden bediend of bespeeld worden. Er zou ruimte moeten zijn voor groepen die spreek- of zangkoren zouden kunnen vormen en er zouden composities ontstaan in wisselwerking met de verschillende elementen. Je zou ook de stilte en de nachtwind erbij kunnen betrekken en geluiden uit de omgeving. Dierengluiden, koeiebellen, door elkaar pratende groepen mannen-en vrouwenstemmen..
‘Ook lichteffecten?’vroeg Steve, ‘Voor als je ‘s avonds iets wilt doen?’
‘Ja. Lichteffecten!’ antwoordde ze meteen.
‘Maar daar had je nog niet aan gedacht, wel?’
Hij grijnsde.
‘Inderdaad niet,’ gaf ze toe, ‘maar dat is natuurlijk geweldig.’
‘Heb je ook publiek dat alleen toekijkt of luistert?’
‘Ja, ik denk van wel. Het is een workshop maar het wordt ook een performance act. Er zijn deelnemers en er is een grotere kring mensen, die het geheel kunnen meemaken en wel mee mogen doen maar dat niet hoeven. Als er tenminste mensen op af komen.’
Steve keek haar geamuseerd aan.
‘Tja,’ zei hij plagerig en langzaam, ‘áls er tenminste - heel misschien dan, hè?- mensen op af zullen komen. Één. Of twee. Weet je, Lytara, goeie vraag, hoor. Omdat het jouw idee is zit jij hem nu te knijpen. Dat gaat gewoon zo. Help, misschien komt er wel helemaal niemand! Maar ik denk dat er - heel misschien natuurlijk- best wel veel mensen op af zullen komen. En misschien zelfs heel veel. We shall see. Luister. We gaan dadelijk met je mee en het ter plaatse bekijken. We gaan spullen regelen en alles samen met je opbouwen. En we gaan het bekend maken. Je hebt een goed plan nodig om in te studeren wat voorbereid moet worden, en hoe je je mensen in de juiste stemming gaat brengen dat ze vrij gaan improviseren. Misschien heb je dat al, door die paper van toen. Ik denk zelf dat het prachtig wordt! Girl, je hebt een goed idee. Je hebt kennis. Je hebt een mooie locatie gevonden. En de bergen, de zon en de sterren doen mee. Alleen de maan niet. Want die is nieuw. Betekent trouwens mooie, donkere nachten. We gaan het dus realiseren!
Maar eerst nog iets belangrijks. Jullie zien er eerlijk gezegd uit alsof jullie nodig wat te eten moeten hebben. Ik moet even wat telefoontjes plegen en ondertussen jouw crew samenstellen. Als jullie nou even in die luie stoelen daar gaan zitten, stuur ik Cindy langs. Die neemt je bestelling op. On the house natuurlijk. Geniet ervan! Over een half uurtje graag klaar zijn met eten. Want dan gaan we erheen. Okay? Fijn! Tot straks.’
En met vlugge passen liep hij de ruimte uit. Hij verdween door één van de geheimzinnige deuren naar achteren.
Lytara en Vengas keken elkaar verbluft aan.
‘Nou,’ zei ze na enige tijd, ‘Veng. Hoe vind je dit?’
‘Eh, well..hoe ik dit vind? Tara. Hoe vind jij dit?’
‘Nee, jij!’
‘Wat?Ik?’
Op dat moment naderde een jonge vrouw die ze twee menukaarten gaf.
‘Ik ben Cindy.’ zei ze, ‘Welkom bij de club. Steve vertelde me dat jullie wat leuks van plan zijn. Maar nu eerst eten, hè? Zoek wat uit naar hartenlust, dan breng ik het jullie!’
Copyright © 2020 Nina van Immerzeel
Volgende hoofdstukken: